Jon Fosse / Screenshot
Nagrada mu je dodijeljena »za njegove inovativne drame i prozu koja daje glas neizrecivom«
povezane vijesti
STOCKHOLM – Norveški pisac Jon Fosse dobitnik je Nobelove nagrade za književnost za 2023. godinu, a dodijeljena mu je »za njegove inovativne drame i prozu koja daje glas neizrecivom.«
Rođen je 1959. u Haugesundu (Norveška). Studirao je književnost na Sveučilištu u Bergenu. Na Sveučilištu u Hordalandu predavao je kreativno pisanje. Povremeno je radio kao novinar i urednik. Piše prozu, poeziju, drame, eseje, kratke priče i knjige za djecu. Debitirao je 1983. godine romanom »Crveno, crno«.
Prva Fosseova drama »I rastati se nećemo nikada« premijerno je izvedena 1994. godine. Napisao je više od četrdeset drama koje su prevedene na pedeset jezika. Danas je jedan od najizvođenijih svjetskih dramskih pisaca i najpoznatiji norveški dramatičar nakon Henrika Ibsena. Fosseovi romani prevedeni su na više od dvadeset jezika, a osobito su čitani »Jutro i večer«, »Melankolija 1« i »Melankolija 2« te »Septologija.«
Za Jona Fossa, Karl Ove Knausgard kaže da je najvažniji europski pisac. Pripada generaciji pisaca koja je osamdesetih godina prošlog stoljeća uvela postmodernizam u Norvešku i otvoreno se suprotstavila socijalno-realističkoj tradiciji koja je dominirala u sedamdesetima. No u Fosseovom slučaju nova orijentacija nije se manifestirala u tehnici pisanja s intertekstualnim referencijama.
Fosse je pripadnik tzv. nove europske drame koju karakterizira realističnost, brutalnost, izravnost, provokativnost, zatim linearna fabula ili niz fragmentarnih priča. Vrijeme je rijetko naznačeno, a mjesto radnje uglavnom stan, dio kuće, bračni krevet, bolnica itd. Česta su eksperimentiranja jezikom i formom. Teme nisu opće ni »velike«; uglavnom su to privatne frustracije pojedinca u društvu, razočaranost, nemoć, pasivnost.
»Majka i dijete« jedan je od ranijih dramskih tekstova Jona Fossea, a nedavno je imao premijeru u Istarskom narodnom kazalištu u Puli u režiji Matije Ferlina.
