RIJEKA – Recentni izdanci indijskog autorskog filma sjajno kotiraju na bjelosvjetskoj festivalskoj sceni. Ekstraordinarni Chaitanya Tamhane (»The Disciple«) bio je jedan od najugodnijih iznenađenja filmske 2020., osvojivši na venecijanskoj Mostri nagradu za najbolji scenarij. A debitant P. S. Vinothraj (»Pebbles«), koji igra na klasične World Cinema narative s dostatnom dozom ekološke urgentnosti, trijumfirao je na ovogodišnjem online izdanju Rotterdam Film Festivala. No oni pripadaju radikalnijoj indijskoj struji, zbog čega je njihovo ukazanje u mreži naših nezavisnih kina gotovo ravno nuli. Naša distributerska svakodnevnica više preferira autorski indijski mainstream Ritesha Batre, ili sve one »Marigold« hotele koje je kolonizirao Hollywood u maniri Lonely Planeta, s neizostavnim Devom Patelom u eksploziji šarenih sarija u palačama pitoresknog Rajastana, uz barem jednu plesno-glazbenu numeru koja priziva bollywoodske narative.

Udaljen od stereotipa

Nasreću, Batra se ponešto udaljio od tih egzotičnih stereotipa, iako se za razliku od Tamhanea i Vinthoraja već afirmirao na Zapadu. Batrin najnoviji komad lani je premijerno prikazan u sklopu Berlinalea, kao i njegov prethodni film »Our Souls at Night« (»Naše duše u noći«) u kojem je angažirao Jane Fondu i Roberta Redforda. Iako ga naša festivalska publika pamti po solidnom komadu »Pogrešna dostava«, koji mu je očito osigurao ulaznicu za Zapad. Zato je »Fotografija« označila autorov neočekivani povratak matičnoj indijskoj kinematografiji, jer se već s idućim najavljenim projektom »Little Bee« (»Pčelica«), koji se trenutno nalazi u pretprodukciji, nanovo vraća razvikanim holivudskim imenima (glavnu ulogu dodijelio je Juliji Roberts).

Poput »Pogrešne dostave«, tako i autorov najnoviji film ima u fokusu određeni predmet koji postaje objekt ljubavnog zbližavanja. U »Pogrešnoj dostavi« bila je to kutija s toplim obrokom koja združuje mladu kućanicu i neznanca pred umirovljenjem. Sada je to fotografija koja će združiti nesretnu djevojku i muškarca koji fotografira turiste ispred slavoluka »Gateway of India« u Mumbaiju, iako se u eri selfieja on doima poput nekog staromodnog ekscentrika. Kao što je Batrin odnos prema romansi nekako staromodan i rezerviran, sveden na diskretne dodire. Osmišljen kao smireni i dostatno meditativni antipod drečavim i hipertrofiranim bollywoodskim ljubavima. U Bartinu komadu, Bollywood i njegovi mjuzikli prisutni su tek na velikom platnu kina u koji ulaze Rafi i Miloni.

Opet razlike

Nanovo su u igri klasne i vjerske razlike. Rafi je musliman koji je došao u Mumbai iz provincije u potrazi za egzistencijom, dijeleći sobu s četiri fotografa. A Miloni je hindu buržujka, čiji lik krasi jumbo plakat koji reklamira večernju poslovnu školu, u kojoj je ona najbolja studentica. Dozu intrige osigurala je junakova baka koja priželjkuje njegovu svadbu, zbog čega joj on šalje Miloninu fotografiju, predstavivši je kao zaručnicu. Jer sve romanse su danas iste, parafraziramo li junakov »oneliner« koji on izgovara na izlazu iz kina. Možda one jesu iste. Ali možda bi bilo bolje da nam je Barta približio romansu Rafija i Miloni na ponešto nadahnutiji i suptilniji način.