Za autora teksta koji držite u ruci lutanje Tokijom prije svega se svodilo na traganje za Ozuom. U tom istom Tokiju, od Ozua je ostalo malo ili gotovo ništa. One električne žice koje Chris Marker opisuje kao tokijske vene. Vlakovi na koje se referira veliki Hou Hsiao-Hsien u remek-djelu »Cafe Lumiere«. Ali i slastičarnica »Wakamatsu« na Ginzi, u koju su me odveli Kimiko i Yoshi na vruće žito s kremom od azukija.

Njihova kći studirala je s Takeshijem Kitanom i trenutno živi u New Yorku, gdje surađuje s dječjim izdanjem Voguea kao grafička dizajnerica. Tu istu tokijsku minimalističku instituciju stiješnjenu između jedne robne kuće i prodavaonice popularnog sportskog brenda, s litografijom ždrala na zidu, koja priziva neka druga vremena, već godinama vode dvije bakice u pregačama, koje doduše više prizivaju Miyazakijev anime nego Ozua.

Iako se »Wakamatsu« ukazuje u Ozuovoj »Tokijskoj priči«. Na toj istoj adresi Yoshijeva 94-godišnja majka upoznat će buduću snahu Kimiko. Krajnji antipod Ginzi i njenom »Wakamatsuu« je tokijski Shinjuku, kojim je operirao jedan drugi Wakamatsu (šifra: »Koji«). U tom istom Shinjukuu bio je lociran i moj hotel »Lonestar«, koji popularno zovu »Pornstar« jer se nalazi u srcu LGBTQ zone Shinjuku Ni-chome, poznatije i kao Nicho.

Samo nekoliko koraka dalje smješten je možda najbolji tokijski lezbijski klub »Adezakura«, čije su mi »sestre« prekidale miran san u ranim jutarnjim satima. Iako »Lonestar« nije još jedan tokijski Love Hotel. U njegovu minijaturnom atriju možete ugledati i poneku finu damu u kimonu, uz već standardni kontingent američkih »hi« gejeva, dok su njegove sobe dizajnirane prema strogim ekološkim standardima, s jastucima napunjenim slamom.

Tokijski underground

U tom istom »Nichou« operiraju i junaci ekscentričnog komada Toshija Matsumotoa »Bara no soretsu« (»Pogrebna povorka ruža«). Samo što »Adezakuru«, »Arty Farty« i slične kvirovske institucije Shinjukua zamjenjuje fiktivni klub simbolična naziva »Genet«. Matsumotov komad bit će prikazan idućeg utorka u riječkom Art-kinu kao ekscentrični bonus redovitom gostovanju zagrebačkog festivala eksperimentalnog filma i videa, poznatijeg kao 25fps. To je onaj isti Shinjuku u kojem je veliki Nagisa Oshima ambijentirao seminalni »Dnevnik lopova iz Shinjukua«. Iako je taj isti Shinjuku 1971. posjetio Tarkovski da bi tamo snimio seminalnu sekvencu »Solarisa«.

To je onaj famozni »grad budućnosti« koji obitava njegov astronaut Breton. Te iste godine u Matsumotovu pop art miljeu stasali su Japanska crvena armija i Pokret za oslobođenje Palestine. Iako Matsumoto puno više duguje ranom Romanu Polanskom (šifra: »Odvratnost«), ali i pankerskim narativima Dereka Jarmana (šifra: »Jubilee«).

Iako se Matsumotove reference protežu puno dalje, od Brechta do Makavejeva, od Jonasa Mekasa do Pasolinija (promatrati japanske verzije postera njegova komada »Edipo Re«), ali i seksualnih politika Shunjija Terayame u diskursu (japanskih) specifičnih kulturalnih i povijesnih trauma koje prizivaju tokijski underground. U fokusu je transrodna hostesa Eddie (glumi je stanovita Pita), koja se upušta u vruću avanturu s vlasnikom bara Gondom (portretira ga Kurosawin voljeni Yoshio Tsuchiya kojeg se prisjećamo iz »Sedam samuraja«). Iako će njihova veza izludjeti transrodnu hostesu Ledu. Doduše, njihov trokut igra na narative japanskog novog vala koji je poput onog francuskog krcat sloganima, posterima (Pasolini) i sličnim intertekstualnim štosevima.

Kralj Edip

»Sve definicije filma su izbrisane«, kazat će Matsumotov sineast Guevara, referirajući se na Jonasa Mekasa. Iako su Matsumotou puno važniji Resnais, Godard i Hitchcock (promatrati scenu ispod tuša koja priziva »Psiho«). U razornom koktelu nadrealnih scena, garniranih militantnom retorikom šezdesetih i japanskog drogiranog filmskog undergrounda. Od fikcije do filma u filmu, s flešbekovima i vremenskim anticipacijama koje fragmentiraju priču. U (crno) bijelim oblicima tijela, godardovskim krupnim planovima i razgovorima s glumcima na setu, ali i tulumima na LSD-u koji mogu trajati vječno. U orgiji žanrovskih i seksualnih identiteta. S onim famoznim Pasolinijevim posterom »Kralja Edipa«, koji na neki način anticipira njegov tragični i incestuozni finale.

Jer, riječ je o totalno drogiranom filmu u kojem melodrama postaje doks, a doks meandrira u horor. Zato nije neobično da film zatvara citat francuskog paranadrealista Renea Daumala. Iako nam je u diskursu Matsumotova komada puno inspirativniji naš intimni haiku – »Ruža u roza anusu. Dame iz Shinjukua. Psihodelijom okupane«. Možda se isti ne može mjeriti s virtuoznim Vladimirom Devideom. Ali vjerujemo da on možda najbolje sublimira Matsumotove strasti. A valjda bi se svidio i tom vražjem Genetu.