Davne 1971. Yolande du Luart snimila je seminalni doks »Angela – Portret revolucionarke« u kojem njena akterica Angela Davis citira »Bitku za Alžir« Gilla Pontecorva.
Njen citat koji igra na fiktivnu reprezentaciju revolucije (Pontecorvov komad bio je zabranjen u Francuskoj punih pet godina), postaje kredo Crnih pantera bez kojih je aktivizam Ms Davis naprosto nezamisliv. Te iste 1971., autoričin doks premijerno je prikazan na berlinskom Forumu. Na njega se referira Karina Griffith u eseju »Dekolonizacijski potencijal duboke kulturne nostalgije«, objavljenom u programskoj knjižici ovogodišnjeg Foruma, čija je polazišna točka esej Stuarta Halla »Notes on Deconstructing the Popular« napisan 1981. U njemu Hall navodi kako će »ovogodišnji radikalni simbol ili slogan već iduće godine biti neutraliziran u modni trend, da bi se godinu dana kasnije prometnuo u subjekt duboke kulturne nostalgije«.
Jer, Hallov esej možda je najbolji primjer kako funkcionira politički film. Zato je HRT ovih dana zamijenio u zadnjem trenu prethodno najavljeni film »Selmom« Ave Du Vernay, eda bi dao svoj doprinos no-justice-no-peace urgentnosti. Iako je marksistkinja Davis još uz sedamedestima ponešto modificirala taj slogan, poručivši da bez revolucije nema mira. Zato bi HRT-ov odabir Spikea Leeja (šifra: »Malcolm X«) bio puno relevantniji, iako se emotivna Du Vernay referira na njegova aktera tek usput. Zato je njezin komad logični nastavak McQueenova »12 godina ropstva« i Danielsova »Batlera«, koliko god nas iritira teror političke korektnosti inkarniran u ishitrenoj odluci HBO-a da iz svoje filmske kolekcije izbaci Flemingovu sagu »Zameo ih vjetar«.
Performans protesta
Jer, crnački pokret bio je u sedamdestima razlomljen na brojne frakcije, u rasponu od marksista (»Marxist Black Panther Movement«), militanata (»Black Liberation Army«), separatista (»Republic of New Afrika«) i nekih drugih struja poput »Black Liberation Movement« poznatijeg i kao MOVE, koji je 1972. u Philadelphiji osnovao Vincent Leaphart, poznatiji kao John Africa. Svaki od tih pokreta emanirao je jedinstveni pristup Crnačkoj revoluciji. Iako su se Black Panther filmovi prikazani 1971. u sklopu Foruma, tada promatrali u puno širem kontekstu. Jer, te iste godine pokret se proširio u Njemačkoj s underground fanzinom »The Voice of Lumpen«, koji su uređivali frustrirani crni vojnici iz njemačkih NATO baza koji su podržavali Crne pantere i protivili se američkoj agresiji u Vijetnamu. I sama Davis boravila je te iste godine na studiju u Njemačkoj. U Du Luartinu filmu, ona se referira na »performans protesta« u sinergiji s revolucionarnom praksom.
Sličnu trajektoriju slijedi i William Klein u doksu »Eldridge Cleaver, Black Panther« o američkom piscu koji se povezuje s počecima Crnih pantera. U tom komadu, Cleaver naglašava da su bijelci koji su protestirali protiv vijetnamskog rata imali isti tretman kao i crnci koji su se tada borili za vlastita ljudska prava. Kako to naglašava Griffith u svom eseju, »Moć pripada onima koji se nalaze iza kamere, ali izvedba može prekinuti strukturu ako to montažer dopusti«. Jer, Cleaverovu revoluciju »režira« Klein, kao što i protest Angele Davis »režira« Du Luart. U tom diskursu može se promatrati i ovogodišnja akvizicija berlinskog Foruma iza koje stoji haićanski kazališni kolektiv »The Living and the Dead Ensamble« (šifra: »Ouvertures«) posvećen jednom drugom revolucionaru, Haićaninu Toussaintu Louvertureu, kojim se pozabavio Edouard Glissant u svojoj drami »Monsieur Tuissaint«.
Testiranje ideala
Louverture promatra haićansku revoluciju kao testiranje ideala francuske revolucije. Što uopće predstavljaju obećanja da su svi ljudi braća u diskursu kolonijalnog ropstva? Ništa. To dokazuje i slučaj haićanskih robova na plantažama šećerne trske koji su se predvođeni Louvertureom pobunili protiv njihovih vlasnika. Jer, dok članovi »The Living and the Dead Ensamblea« snimaju sebe tijekom proba Glissantova komada, njihov film je u isti mah studija otpora koja slijedi Louvertureove revolucionarne tragove, kolektivni film i eksplozija magičnog realizma u kojoj se bude duhovi mrtvih, prizivajući genijalnog Bertranda Bonella koji je svoj najnoviji komad »Zombi Child« inspiriran Tourneurom također ambijentirano na originalnim haićanskim lokacijama.
Rastrgan između sunca Haitija i snijega švicarske Jure u čijoj je zatvorskoj ćeliji Louverture 1803. okončao život, »Ouvertures« balansira negdje na pola puta između grčke tragedije i kazališnog eksperimenta u kojem umirućeg junaka posjećuju duhovi haićanske povjesti. Jer, za razliku od revolucionarnih komada iz ere Angele Davis koji su artikulirali protest u praksi, bojno polje njenih nasljednika postaju e-mail i internet. Iako haićanski teatar otpora i njihov »Ouvertures«, čija se melodijska igra riječi referira na prezime njihova revolucionara, ne mogu biti urgentniji, kao »uvertire« u neke nove stare početke.
