Za razliku od većine programa koji u mreži naših nezavisnih kina imaju institucionalni i nacionalni predznak, onaj iza kojeg stoji etablirani Goethe Institut, poznatiji kao Berlinale Special, ne promatra se u strogo afirmativnom diskursu, već se suočava i s hororima Njemačke danas. Zato je i nazvan »Heimat und Horror« (»Dom i užas«).

​Možemo samo zamisliti kakvu bi buru u (ultra)desnim krugovima izazvala restrospektiva suvremenog hrvatskog filma u Berlinu, Rimu ili Parizu s tim istim nazivom. Možda bi im se više svidjela selekcija »Za dom«, čiji bi sam naziv bio »užas«. Zato nije ni čudo da dobar dio njemačkih autora koje ćemo upoznati u riječkom Art-kinu u sklopu tog programa, čiji su komadi uvršteni u paralelnu selekciju ovogodišnjeg Berlinalea, poznatiju kao Berilnale Special, otpada na »strance« u Njemačkoj koji se suočavaju s granicama kulturalne asimilacije.

Kafka i Haneke

Autorima poput Burhana Kurbanija rođenog u Berlinu 1980. čiji su roditelji izbjegli u Njemačku 1979. iz Afganistana kao žrtve političkog progona. Ali i Kosovara Visara Morine, rođenog te iste 1979. u Prištini, ili Ilkera Cataka rođenog 1984. u Berlinu kao pripadnik druge generacije turskih gastarbajtera, koji slijedi trajektoriju Fatiha Akina.

Kurbani je osuvremenio Fassbinderovu TV seriju »Berlin Alexanderplatz«, ubrizgavši joj još snažniju dozu (homo)erotizma i noirovskih tonova, ali i zamijenivši Franza Bieberkopfa s afričkim migrantom Francisom koji se zavjetovao Bogu da će biti novi i bolji čovjek. Sudbina će ga odvesti u Berlin, gdje već prvog dana shvaća koliko je teško ispuniti te zavjete kad imaš status ilegalnog migranta, bez dokumenata, doma i radne dozvole.

Sličnom temom već se pozabavila Kurbanijeva superiornija »Šahida« s Marijom Škaričić. Sada je u fokusu psihotični Reinhold za kojeg Francis/Franz dila drogu u parku Hasenheide u Neukollnu. Lik prostitutke Mieze koju je u Fassbinderovu neponovljivom originalu portretirala Barbara Sukowa, sada glumi Jella Haase. A Fassbinderovu muzu Hannu Schygullu koja je glumila prostitutku Evu, sada zamjenjuje Annabelle Manding. Jer, Kurbanijev plošni trosatni komad ipak nije u stanju sublimirati Fassbinderovu epopeju od 15 sati, koja zadržava romanesknu gustoću Doblinova klasika. S druge strane, sjajni Morina u »Egzilu« združuje Kafku i Hanekea (šifra: »Skriveno««), s farmaceutskim inženjerom Xhaferom (Mišel Matičević) u čiji će poštanski sandučić netko ugurati hrpu štakora i izbrisati ga s mailing liste, dok mu žena Sandra Huller (šifra: »Toni Erdmann«) poručuje da to možda nije zato jer je stranac, već zato jer je šupak. Ili je možda riječ o njegovu gubitku dodira sa stvarnošću, u vječnom srazu pripadnosti i alijenacije.

Stereotipima bliskih susreta sa strancem bavi se i Ilker Catak (šifra: »Izgovorena riječ vrijedi«) koji igra na klasične narative »zelene karte«, pri čemu Baran kao seksualni stroj postaje ono što je Kenijac Munga bio u Seidlovu »Raj: Ljubav« u diskursu seksualne trgovine. Iako Catak za razliku od ciničnog Seidla igra na ponešto humaniji melodramatski prosede. Nažalost, Heimat & Horror narativi Art-kina prikraćeni su za njihov najradikalniji izdanak u liku Faraza Šarijata, rođenog u Kolnu 1994. godine, čiji debi »Futur Drei« doduše nije bio uvršten u program Berlinale Special, već u paralelnu Panoramu, poslovično naklonjenu LBTIQ temama, osvojivši famoznu nagradu Teddy. Ostaje nepoznanica zbog čega je škvadra iz Goethe Instituta ignorirala tog autora koji obećava. Iako je njegov debi zbog eksplicitnih scena (homo)seksa u Njemačkoj zabranjen onima kojima se Šarijatov komad obraća. Oni su tek par godina mlađi od autorova poblajhanog junaka Parvisa, njemačkog rejvera iranskih korijena (glumi ga impresivni Benjamin Radjaipour).

Pijana ljubav

Nakon seksa s frajerom natopljenog ekstasyjem, potonji će ga upitati odakle dolazi. Iako je za Nijemca to možda bilo nevino pitanje, za Parvisa ga ono čini autsajderom. Jer, taj isti »Tko sam ja?« više se odnosi na njegovu nacionalnu nego seksualnu pripadnost. Za Nijemce, on nikad neće biti Nijemac, bez obzira na njegovu asimilaciju. Povrh svega, Parvis ne živi u Berlinu, već u provincijskom Hildesheimu na sjeveru Njemačke. Iako njegovi iranski roditelji, vlasnici lokalnog marketa, prihvaćaju njegovu seksualnu orijentaciju, za razliku od štićenika izbjegličkog centra u kojem radi kao prevoditelj. Oni se referiraju na njegovu homoseksualnost kao na »zarazno sranje«. U tom istom centru, Parvis se zaljubljuje u iranskog izbjeglicu Amona, koji sa starijom sestrom čeka papire. Njihov prvi poljubac u kadi u isti mah je vruć i sočan. U zanosnoj energiji koja združuje rasu, seksualnost, pripadnost i pijanu ljubav.

Jer, pijana ljubav Parvisa i Amona koja priziva narative Xaviera Dolana, doista je »zarazno sranje«. Ali kakvo sranje! Iako se nakon svih onih Parvisovih brzih Grindr avantura i konstantnog hedonističkog partijanja ona doima romantično. Dobili smo dakle nešto poput imigrantskog ljubavnog pjeva. Doduše, dio kritičara proglasio ga je »eksplicitnim«, iako on to nije ništa više od prethodnih LGBTIQ atrakcija Berlinalea za Teddyja spremnih. Ostaje nam tek onaj razorni dance pop beat s »We are the future« refrenom. Future zwei ili drei, posve je nebitno.