BERLIN – Kad bismo parafrazirali famozni song Olivie Newton-John, moto ovogodišnjeg Berlinalea je »Let’s get virtual«. Za razliku od Cannesa koji drži do sebe, odbijajući bilo kakvu online opciju i prebacivši termin za 6. lipnja, Berlinale je pokleknuo pod pritiskom pandemijskog cunamija, nudeći akreditiranim novinarima, ali i festivalskom žiriju kojim predsjedava iranski sineast Muhamed Rasulof virtualne projekcije.

Jedino se Rasulof zasigurno neće buniti protiv takve odluke, jer mu je to jedini način da pogleda festivalske filmove, budući da su mu iranske režimske vlasti zabranile izlazak iz zemlje. Osim ako mu pristup screenerima ne bude u zadnjem trenu blokiran.

Tako će prvi put u povijesti festivala laureati Berlinalea biti proglašeni nakon što žiri odgleda kompletnu konkurenciju online. Iako nam nedostaje užitak »fizičkih« novinarskih projekcija u Berlinale Palastu, zajedno s članovima žirija, kad je genijalni i vidno mamurni Paul Verhoeven, smješten red ispred autora ovoga teksta, zgužvao svoj narančasti »piumin« i izgurao ga ispod sjedala. U tome je draž »fizičkih« festivala. U svim onim kolektivnim užicima, aplauzima i osmijesima, koje ne može nadomjestiti nijedan laptop.

Gosti na Zoomu

Da bi paradoks bio veći, novinarske projekcije Berlinalea započinju 1. ožujka po strogo određenom programskom rasporedu i traju do 5. ožujka, što je ujedno i njegov službeni pandemijski termin, dok su projekcije za javnost prebačene na početak lipnja, ako to prilike dozvole. No dok ova novinarska i »filmsko-industrijska« verzija Berlinalea traje tek četiri dana, iako je praktički nemoguće u tako kratkom vremenu pogledati sve što nam nude njegove brojne selekcije, onaj »fizički« Berlinale koji uz već tradicionalne festivalske lokacije izlazi i pod zvijezde ako to meteorološke prilike dopuste, puno je relaksiraniji jer traje 11 dana, poput njegovih ranijih »normalnih« zimskih izdanja. Povrh svega, agresivne World Sales kompanije nude novinarima pandemijskog Berlinalea intervjue, predstavivši svoje autore kao »berlinske goste«, iako su naši bliski susreti s tim istim »gostima«, uronjenim u fotelje svojih domova na svim stranama svijeta, svedeni na Zoom verziju. Još je samo falilo da nam se predstave plesnom numerom na TikToku.

Festivalska konkurencija

Problem s takvim limitiranim četverodnevnim novinarskim izdanjem Berlinalea ne bi bio tako evidentan da su njegovi programi drastično smanjeni. No, broj filmova u konkurenciji gotovo je identičan lanjskom Berlinaleu, koji se okončao u samom osvitu pandemije, kad su se novinari vratili iz Berlina živi i zdravi. To očito ne ide u prilog svim onim katastrofičarima koji su ponavljali da je pandemija zaustavila filmsku produkciju. Možda ovogodišnje virtualno izdanje Berlinalea nije krcato zvijezdama. Ali ono se doima itekako atraktivno, barem na papiru. Tako iz festivalske konkurencije valja izdvojiti novu Celine Sciammu (»Petite Maman«) i genijalnog Ryosukea Hamaguchija (»Kolo sreće i fantazije«), ali i neuništivog Hong Sangsooa (»Uvod«) te izvrsni libanonski tandem Joana Hadjithomas i Khalil Joreige (»Memorijska kutija«), miljenika sada već ugaslih riječkih Mediteranskih igara.

Tu je i autorski debi njemačkog glumca Daniela Bruhla (»Nebenan«) u kojem i glumi. Te čak dva mađarska autora – Denes Nagy s ratnom epopejom »Prirodna svjetlost« i razvikani Bence Fliegauf (»Šuma«). Naši mediji favorizirali su novi komad provjerenog Radua Judea »Baksuzno bubanje ili bezumni pornić«, možda i zato jer se Hrvatska tu spominje kao manjinski producent.

Panorama i Forum

Izvan konkurencije, poznatije kao Berlinale Special, uvrštena su dva glazbena doksa – »For Lucio« Pietra Marcella (šifra: »Martin Eden«) posvećen Luciu Dalli, i »Tina« Dana Lindsaya i T.J. Martina o legendarnoj Tini Turner. Tu je i neočekivani iskorak amerindie ikone Azazela Jacobsa iz njenih rubnih zona (»French Exit«) s Michelle Pfeiffer i Lucasom Hedgesom. A »Mauritanac« Kevina Macdonalda s »teroristom« Taharom Rahimom zatočenim u Guantanamu i odvjetnicom Jodie Foster koja preuzima njegov slučaj, kreće u hrvatsku distribuciju odmah nakon njegove berlinske premijere.

Paralelnoj »Panorami« dogodit će se »Kelti« Milice Tomović te«Genderation« pionirke njemačkog kvira Monike Treut. A iz off »Foruma«, koji je praktički ostao na istom broju filmova kao i u njegovim dosadašnjim izdanjima, valja izdvojiti Izraelca Avija Mograbija (»Prvih 54 godina: Skraćeni vodič za vojnu okupaciju«) i novi komad Shengze Zhu (»Rijeka«), autorice iznimnog komada »Present. Perfect«, prikazanog u sklopu 19. Human Rights Film Festivala. No najatraktivnija ostaje off-off selekcija »Susreti«, koja pruža festivalskom direktoru Paolu Chatrianu šansu da se razmaše radikalnijim odabirom, koji mu je nekad dopuštao Locarno, s autorima poput Alice Diop, sestre poznatije Mati (»Nous«) i miljenikom zagrebačkog 25fpsa Fernom Silvom, koji predstavlja svoj prvi dugometražni eksperiment »Rock Bottom Riser«.