Ono što je za genijalnog Jamesa Mangolda »Logan: Wolverine«, to je za Tima Burtona bio »Batman se vraća«, a za Sama Raimija »Spiderman 2«. Ali u elegijskom prosedeu »Logana« sublimirani su svi mehanizmi recentnog Mangoldova opusa, od noirovskih sjena »Cop Landa« i akcije bez daha iz »Knight and Day« do sentimentalnih tragova filma »Kate & Leopold«, u kojem tijelo vojvode Hugha Jackmana iz 1876. mutira u New Yorku danas.

Zato je »Logan« negacija klasičnog Marvelova superheroja, sublimiran u liku umornog i tjelesno shrvanog starca, svedenog na ljudsku olupinu, transponiranu u distopijski krajolik u kojem su mutanti postali ugrožena manjina. Ništa bolji nije ni Profesor X, čovjek nevjerojatnih telepatskih moći, koji sada tone u zonu Alzheimera.

Zato Mangold napušta klasične superjunačke kanone i igra na različite žanrovske mehanizme, u rasponu od filma ceste do intertekstualnog westerna koji priziva duhove Stevensova »Shanea«, koji autorova mala nihilistička junakinja gleda na TV-u u motelskoj sobi. Zato je Johnny Cash u apokaliptičnoj odjavnoj špici (šifra: »The Man Comes Around«’) njegova logična završnica.

Potentni prolog

Tu je i mitski prostor meksičke granice (blaženi Peckinpah), u kojem Logan/Wolverine, odvojen od ostalih X-Mena zarađuje kao šofer, brinući se o bolesnom profesoru Charlesu Xavieru. Sve dok ga bivša bolničarka Gabriela ne zamoli da odvede curu Lauru nešto sjevernije do jedne druge granice, one kanadske, na mjesto simbolično nazvano Eden. I Laura je mutantica, transformirana u stroj za ubijanje.

U potentnom prologu koji priziva Michaela Manna našem voljenom mamurnom junaku dogodit će se bliski susret s trojicom zlikovaca koji su mu pokušali oteti auto, u razornom spoju tijela i metala. Jer »Logan« je komad koji u odnosu na dosadašnji Mangoldov opus možda najviše priziva cronenbergovske mutacije, ali i one Shinyje Tsukamota. No to je i film koji u odnosu na sve dosadašnje Marvelove franšize svodi akciju i CGI efekte na minimum.

Kao da pokušava izmijeniti njegov svijet u kojem jedna te ista slika postaje vizualna materijalizacija onog što proizvodi junakov um i onog što se događa u stvarnosti. Film koji se ne skriva iza maske. Od Stevensa, prema Johnu Miliusu, pa sve do Manna, ali i neizbježnog Johna Carpentera (šifra: »Oni žive«). Promatrati Laurine naočale.

Ranjivi superheroj

Kao da se »X-Men« pred našim očima transformirao u jedan neprekidni work-in-progress, oslobođen od Singerove kiparske logike, ali i blijedih okršaja Gavina Hooda (šifra: »X-Men početak: Wolverine«). Jer snaga filma leži u Mangoldovu grčevitom pokušaju da Marvelovoj sagi ubrizga dušu, tragajući za novim putovima (među izvršnim producentima spominje se i neizostavni Stan Lee).

No u prvom planu je sumanuti odnos Logana i Laure u njegovim željenim i negiranim vezama, čiji intenzitet priziva odnos Butcha/Kevina Costnera i dječaka iz »Savršenog svijeta« Clinta Eastwooda (promatrati scenu u kojoj Laura preuzima volan da bi natjerala Logana da se malo odmori). Jer »Logan« je savršeni spoj mesa i suza pesimistične budućnosti.