Berlinski znanci i rijetka otkrića

George Clooney u filmu "Hail, Caesar!" / Reuters

Program je definiran do detalja – festival počinje 11. veljače, a otvara ga – izvan konkurencije – najnoviji film braće Coen »Hail, Caesar!«. No u konkurenciji je novi film Danisa Tanovića »Smrt u Sarajevu«

Za razliku od sličnih manifestacija čiji glavni program uz pregršt atraktivnih svjetskih premijera služi i kao zrcalo nacionalne produkcije, 66. po redu izdanje Berlinalea – koje počinje 11. veljače svečanom projekcijom najnovjeg komada braće Coen »Hail, Caesar!« koji nakon »Bartona Finka« nanovo prekopavaju po arheologiji Hollywooda, s Georgeom Clooneyem u ulozi glumca s mačem i sandalama – ima u konkurenciji tek jedan njemački film – dramu »24 Wochen« u režiji Anne Zohre Berrached.

No zato je za nove nade njemačkog filma rezervirana posebna selekcija Perspektive Deutsches Kino u kojem je prije dvije godine Berrached debitirala lezbijskom dramom »Dvije majke«. Sada se pozabavila sličnom temom koju je već imala Ivona Juka u kratkom filmu iz omnibusa »Neke druge priče« – bračnim parom koji se suočava s moralnom dilemom kad sazna da će njihovo nerođeno dijete imati Dawnov sindrom.  

Iako se u paralelnoj Panorami mogu naći i heteronormativni autori poput Waynea Wanga koji je u najnovijem filmu »Dok žene spavaju« glavnu ulogu dodijelio japanskom redatelju Takeshiju Kitanu, te Rebecce Miller u čijem komadu »Maggie’s Plan« glume Greta Gerwig i Julianne Moore, te Jamesa Shamusa koji je adaptirao roman »Indignation« Philipa Rotha, većina sineasta u tom programu je queer provenijencije ili se bavi queer temama, poput Doris Dorrie (»Pozdravi iz Fukushime«), francuskog autorskog tandema Ducastel & Martineau (»Theo i Hugo u istoj lađi«) i Ire Sachsa (»Little Men«). Već tradicionalna nagrada Teddy koja se dodjeljuje najboljem queer filmu, ove godine slavi 30. rođendan. Prvi put dodijeljena je davne 1987. kad ju je osvojio tada nepoznati Almodovar s filmom »Zakon čežnje«, te Gus Van Sant čiji je komad »Five Ways to Kill Yourself« proglašen najboljim kratkim filmom. Zato je retrospektiva »Panorame« posvećena autorima koji su obilježili povijest Teddyja – od Chantal Akerman i Augustia Vilaronge do Derreka Jarmana i Rose Von Praunheim. U tom retrospektivnom programu vidjet ćemo i možda najluđi film Želimira Žilnika »Mramorno dupe«.

Slavni dokumentaristi

Ništa bolje nije u berlinskoj konkurenciji prošao ni Hollywood, s tek tri filma – »Chi-Raq« Spikea Leeja s Wesleyem Snipesom i Samuelom L. Jacksonom; najnoviji dokumentarni film Alexa Gibneya »Zero Days« te znan-fan triler »Midnight Special« Jeffa Nicholsa s Adamom Driverom, Michaelom Shannonom i Joelom Edgertonom, čiji je autor naveo da je pronašao inspiraciju u Carpenterovu »Starmanu«.

Inače, konkurencija donosi još jednog proslavljenog dokumentaristu – Talijana Gianfranca Rosija čiji je venecijanski laureat »Sacro GRA« prikazan i u nas. Njegov najnoviji film »Fuocoammare« bavi se čemernom svakodnevnicom žitelja otoka Lampeduse.

Glavnim festivalskim žirijem predsjedava glumica Meryl Streep. A članove čine talijanska glumica Alba Rohrwacher, britanski glumac Clive Owen, mladi njemački glumac Lars Eidinger, poljska redateljica Malgorzata Szumowska, francuska umjetnička fotografkinja s njujorškom adresom Brigitte Lacombe i britanski filmski kritičar Nick James. Žiri koji odabire najboljii debitantski film čine talijanski glumac Enrico Lo Verso, švicarska redateljica Ursula Meier i meksički redatelj Michel Franco.

Imena koja obećavaju

Uz Gibneya i Rosija, Berlinale nudi kremu svjetskog dokumentarizma, s novim Michaelom Mooreom čiji će komad »Where to Invade Next« (Koja je iduća invazija) biti prikazan u paralelnom programu Berlinale Special, te velikim Wangom Bingom (»Ta’ang«) i Nikolausom Geyrhalterom (»Homo Sapiens«) uvrštenim u off program Forum, zajedno s »Havarijom« čiji se autor Phillip Scheffner poput Rosija bavi migracijama i izbjeglicama, inspiriran videom koji je irski turist snimio s jednog kruzera, sa snimkom čamca koji je plutao Mediteranom.

Među naslovima iz natjecateljskog dijela programa koji obećavaju, barem na papiru, valjda izdvojiti Iranca Manija Haghighija i film »Dolazi zmaj!«; zatim Filipinca Lava Diaza s »Uspavankom za tužni misterij«; pa Danca Thomasa Vinterberga i film »Komuna«; Kanađanina Denisa Cotea s filmom »Boris bez Beatrice« i dvije francuske autorske akvizicije – Miu Hansen Love i film »L’avenir« s Isabelle Huppert u ulozi profesorice filozofije koja okreće novo životno poglavlje nakon što su je napustili muž i djeca, te Andre Techine i »Quand on a 17 ans« koji je kao koscenaristicu angažirao Celine Sciamma.

Njima se može pridružiti i Belgijanac Dominik Moll s naslovom »Novosti s planeta Mars« koji je angažirao dva sjajna francuska glumca – Francoisa Damiensa i Vincenta Macaignea, te belgijski duo Delepine & Kervern u čijem filmu »Sveta ljubav« glume Gerard Depardieu i Benoit Poelvoorde, poznat iz »Najnovijig zavjeta«.  

Natjecateljski program je utanačen – 18 filmova u glavnom programu natjecat će se za Zlatnog i Srebrne medvjede, a još pet naslova bit će prikazano izvan konkurencije. Od tih filmova 19 će ih u Berlinu imati svjetsku premijeru. Zemlje koje sudjeluju su Belgija, Bosna i Hercegovina, Kanada, Danska, Francuska, Njemačka, Iran, Italia, Meksiko, Nizozemska, Novi Zeland, Kina, Filipini, Poljska, Portugal, Singapur, Švedska, Tunis, Velika Britanija i SAD.Natjecateljski program  24 Wochen (24 tjedna) – Anne Zohra Berrached (Njemačka) Chang Jiang Tu (Crosscurrent) – Yang Chao  (Kina) Inhebbek Hedi (Hedi) – Mohamed Ben Attia (Tunis/ Belgija/ Francuska)  debitantski film Soy Nero – Rafi Pitts (Njemčka/ Francuska/ Meksiko)Alone in Berlin (Sam u Berlinu) – Vincent Perez (Njemačka/ Francuska/ Velika Britanija)Boris sans Béatrice (Boris bez Beatrice)  – Denis Côté (Canada)Cartas da guerra (Pisma iz rata) – Ivo M. Ferreira (Portugal)Ejhdeha Vared Mishavad! (Stiže zmaj!) – Mani Haghighi (Iran) Fuocoammare (Vatra na moru) – Gianfranco Rosi (Italija/ Francuska) – dokumentarniGenius – Michael Grandage (Velika Britanija  SAD) – debitantski filmHele Sa Hiwagang Hapis (»Uspavanka za tužni misterij«) –  Lav Diaz (Filipini/ Singapur) Kollektivet (Komuna) – Thomas Vinterberg (Danska/ Švedska/ Nizozemska) L’avenir (Things to Come) – Mia Hansen-Løve (Francuska/ Njemačka)Midnight Special – Jeff Nichols (SAD)Quand on a 17 ans (Being 17) – André Téchiné (Francuska)Smrt u Sarajevu – Danis Tanović (Francuska/BiH) Zero Days – Alex Gibney (SAD),  dokumentarniZjednoczone Stany Miłosci (United States of Love) – Tomasz Wasilewski (Poljska/ Švedska) Izvan konkurencijeHail, Caesar! – Joel and Ethan Coen (SAD/Velika Britanija), film koji otvara festivalChi-Raq – Spike Lee (SAD) Des nouvelles de la planète Mars (Novosti s planeta  Mars) – Dominik Moll (Francuska/Belgija) Mahana (The Patriarch) – Lee Tamahori (Novi  Zaland)Saint Amour (Sveta ljubav) – Benoît Delépine – Gustave Kervern (Francuska/Belgija)  

A najnoviji komad Danisa Tanovića »Smrt u Sarajevu« s Jacquesom Weberom i Snežanom Vidović, snimljen je po motivima dramskog teksta »Hotel Evropa« Bernarda-Henryja Levyja.Inače, Berlinale je ostavio prilično veliki prostor postjugoslavenskim kinematografijama.

Živahna regija

Uz Tanovića iz konkurencije, u Forum su uvrštena dva srpska autora – Nikola Ljuca s trilerom »Vlažnost«, te Ognjen Glavonić, autor dokumentarca »Živan pravi pank festival«, čiji se najnoviji dokumentarac »Dubina dva« bavi slučajem masovne grobnice u Batajnici u koju su kamionima-hladnjačama prevožena mrtva tijela Albanaca s Kosova.

U paralelnoj Panorami – već je odavno objavljeno – bit će prikazan najnovji film Zrinka Ogreste »S one strane«, koji se poput Glavonićeva filma također bavi avetima naših ratnih klaonica, a koji je u festivalskom press materijalu opisan kao »rijetko otkriće« zahvaljujući »izuzetnoj glumici i suptilno inteligentnoj i ekstraordinarnoj fotografiji«.

Nismo sigurni da li će nam Ogrestina glumica Ksenija Marinković nanovo otvoriti apetit kao što je to učinila u Nuićevu »Život je truba« i u kratkom filmu »Na tri kralja« u kojem je jela jagode sa snijegom. Ako se to dogodi, spas ćemo potražiti u »hrani na kotačima«, čije se organske delicije nude festivalskim gostima tek par koraka od Berlinale Palasta, u sklopu Street Food Marketa kao sastavnog dijela programa »Kulinarisches Kino« koji se održava s mottom »Make Food Not War«.

Tu će, uz neizostavnu ponudu bio »spattzlea«, poznati sardinijski chef Roberto Petza, u suradnji s berlinskom inicijativom »Uber den Tellerrand kochen«, s izbjeglicama  pripremati mediteranske specijalitete.